Mini-onderzoek: hoe gezond is ketchup?

Tomatenketchup eet je vaak bij de patat. Naast mayonaise is het de bekendste saus voor frietjes. Liefhebbers gebruiken het ook door de pasta en als basis voor dipsaus. Hoe (on)gezond is ketchup?

Eerder schreef ik al over ketchup en hoe gezond het zou zijn. Dit keer wil ik er wat uitgebreider op ingaan.

Wat is er ongezond aan ketchup?

Laten we beginnen met het makkelijkste: waarom zou ketchup ongezond zijn? In ketchup zit in elk geval vaak suiker en zout. Amerikaanse ketchup bevat ‘high fructose corn syrup’ in plaats van suiker, maar dat komt in de basis op hetzelfde neer (suiker, dus). In Nederland is suiker toegevoegd en ketchup bevat ook relatief veel zout.

Wat zit er eigenlijk in ketchup?

De ingrediëntenlijst in Nederland voor Heinz:

Tomaten, azijn, suiker, specerij- en kruidextracten (o.a. selderij), specerij

Heinz vertelt je niet welke specerijen en kruiden er in de ketchup zitten (op de selderij na), of wat voor specerijen. Ze houden hun recept geheim. Het ‘originele’ recept voor ketchup bevatte in elk geval kruidnagel, gember, peper, foelie, muskaatnoten, pigment, kaneel en zout.

Per 100 gram (officieel is een portie 15 gram) bevat ketchup 102 kcal, 0,1 gram vet, 23,2 gram koolhydraten (22,8 gram suiker), 1,2 gram eiwitten en 1,8 gram zout.

Varianten

Andere ketchupvarianten, zoals die van het huismerk, bevatten naast bovenstaande ingrediënten soms ook gemodificeerd zetmeel (van maïs en/of aardappel) en knoflook. Andere ingrediënten kunnen paprika-extract, voedingszuren, tarwezetmeel en conserveermiddel zijn. Hiermee zijn niet alle ketchupsoorten geschikt voor mensen die glutenvrij eten.

Wat is er gezond aan ketchup?

Tomaten bevatten lycopeen. Lycopeen kan huidveroudering tegengaan en is een sterke anti-oxidant. Vanuit rauwe tomaten is lycopeen slechter op te nemen dan wanneer je het in een tomatensaus verwerkt. Of, natuurlijk, in tomatenketchup. Door de hogere concentratie van tomaten bevat ketchup bovendien méér lycopeen. Ketchup gezond noemen gaat daarbij wat ver, maar het heeft zeker gezondheidsvoordelen.

Lees meer over alle goede eigenschappen van lycopeen in mijn artikel over watermeloen >>>

Hoaxes en andere onwaarheden

Over ketchup is heel veel geschreven. Zo gaan er verhalen de rondte dat het verboden zou zijn in Israël, dat het HIV-virus via ketchupdispensers kon worden verspreid, en dat er rattenharen in de verpakkingen zou zitten. Via websites als snopes.com en hoaxes.com kun je die verhalen al snel terugvinden. Ze zijn dus niet waar.

Overigens speelt dit vooral in Amerika een rol, want in Nederland zit er ‘gewoon’ suiker in de ketchup.

Mijn favoriete ketchup

Dit is Heinz, met kop en schouders. Mijn minst favoriete ketchup is die van Remia. Ik heb zelfs een keer mijn Heinz-fles meegenomen naar de Ikea en naar Walibi omdat ik wist dat daar Remia-ketchup geserveerd werd.

Op een duister moment (de zon scheen, maar het was toch vreselijk) kreeg ik op een terrasje curry bij mijn tosti. Als je net enthousiast je brood in de saus dipt en dan een hap neemt, is dat heel erg. De bediende was verbaasd over mijn reactie en kwam met een fles naar buiten. ‘Hier staat toch ketchup?’

Laat ik heel, heel duidelijk maken dat curry-ketchup NIET hetzelfde is als ketchup (ook wel tomatenketchup). Ook kruidenketchup is niet hetzelfde.

Conclusie: is ketchup gezond?

Je kunt niet gelijk zeggen dat het gezond is, maar ketchup heeft zeker gezonde eigenschappen. Doordat je het in niet al te grote hoeveelheden eet, kun je het met een gerust hart eten. Het bevat minder calorieën dan andere sauzen, zoals mayonaise of satésaus, en het bevat het anti-oxidant lycopeen. Wil je ketchup met minder (toegevoegde) suiker, kijk dan eens naar Heinz Balans/50% minder suiker (gezoet met stevioglycosiden) of maak je eigen ketchup.

O ja, en zoals met alles: teveel is nooit goed. (Al doop ik zelf elk patatje minstens drie keer in de ketchup…)