Wim Hof staat bekend als The Ice Man en hij is wereldberoemd. Door met zijn ademtechniek autonome functies te beheersen, moesten de biologieboeken herschreven worden. Voorheen dacht men namelijk dat je autonome functies op geen enkele manier kon beïnvloeden. Steeds meer onderzoeken wijzen uit dat Hof gelijk kan hebben met zijn ideeën. Ik deed research en volgde een training voor de Wim Hof-methode om te kijken wat het met je kan doen.
De ‘gekke’ acties van Wim Hof
Hij beklom de Mount Everest en de Kilimanjaro met alleen schoenen en een korte broek. Ook rende Hof een marathon in Finland terwijl het buiten 20 graden vroor. Tijdens deze marathon droeg hij alleen shorts. Verder staat er een wereldrecord op zijn naam: hij kon 1 uur, 52 minuten en 42 seconden in ijs doorbrengen. De ademhalingsmethode die Hof gebruikt leerde hij van Tibetaanse monniken in de Himalaya.
Maar wat is de techniek precies?
De techniek bestaat uit drie onderdelen: exposure aan koude, ademhalingsoefeningen, en visualisatie of meditatie. Over het effect van koude douches (of ijsbaden) bestaan wisselende onderzoeken. Het zou volgens de Wim Hof-methode je vaten trainen, die zich vergroten en verkleinen.
De ademhalingsoefeningen heeft Hof zoals gezegd van de Tibetaanse monniken. Het heet ook wel de Tummo-meditatie. Deze blijken echt effect te hebben. Je ademt 30-50 keer snel in en uit, houdt je adem in, ademt diep in en laat na 10-20 seconden de lucht weer ‘los’ (zie video voor de uitleg van Wim Hof).
In het visualisatie- of meditatiedeel beeld je je in dat er vuur door je lichaam gaat. Dit is overigens een onderdeel dat tijdens de training niet voorkwam. Alleen met het ijsbad werd kort genoemd dat je je kon voorstellen dat je je op een warme plek bevond.
Hoe zit dat met die ademhaling?
Op de trainingsdag die ik volgde kreeg ik het als volgt uitgelegd: je hebt een stressstand en een relaxstand. De stresstand (ook wel sympatische stand) zorgt ervoor dat je alert bent, je spieren gespannen zijn, je hartslag en bloeddruk stijgen… kortom, je bent klaar om in actie te komen. De ruststand (ook wel parasympathische stand) doet het tegenovergestelde. Je hele lichaam komt tot rust en je hebt tijd om je eten te verteren en te herstellen van inspanning.
Met de ademhalingstechniek zet je je lichaam zelf in de stressstand, zonder dat er aanleiding voor is. Je wordt niet aangevallen en je hoeft nergens voor te vluchten. Nadat je met de oefening stopt, kom je volledig in ruststand.
Het deed mij denken aan een slaaptechniek: je spieren bewust aanspannen (beginnend bij je voeten, dan je hele lichaam af richting je hoofd) en daarna ontspannen. Hiermee ontspan je (ook) spieren waarvan je je niet bewust was dat je ze op spanning had staan. In die zin denk ik dat de ademhalingstechniek kan werken. Je lijf bewust onder spanning zetten kan er dan voor zorgen dat je echt goed ontspant.
Wetenschap en kritiek
Vóór de methode van Wim Hof was je immuunsysteem iets wat je niet direct kon beïnvloeden. In 2012 voerde de Radboud-universiteit een onderzoek uit. Het bleek dat Wim Hof zijn adrenalineniveau door middel van ademhaling verhoogde en deze ‘adrenalinerush’ liet cytokines vrij die vervolgens het immuunsysteem ‘kalmeerden’. Misschien kon alleen Wim Hof dit, dachten wetenschappers, maar de 14 proefpersonen die deelnamen konden het na een Wim Hof-training ook.
Nu is het zo dat een onderzoek niet heel valide is met 14 personen (allemaal relatief jong en gezond – en alleen mannen). In een kritisch Engelstalig artikel concludeerde de auteur ervan dat de studie uit 2012 toonde dat het cortisolniveau van Wim veel hoger was. Hij vraagt zich af of op termijn je cortisol blijvend stijgt met de Wim Hof-methode. Daarnaast ziet hij andere ontwikkelingen in de ‘normale’ niveaus in epinefrine (hoger bij Wim in 2014 dan in 2012). Tot slot zet hij vraagtekens bij het onderzoek omdat er geen placebo is ingezet voor de controlegroep.
Ook ik begrijp niet goed waarom er geen beter onderzoek is gedaan om de claims van de Wim Hof-methode te staven. Het lijkt mij fantastisch als er wordt gekeken naar de mogelijkheden voor het toepassen van de Wim Hof-methode. Kun je er bijvoorbeeld verkoudheid mee de kop indrukken? Of misschien allergieën of zelfs auto-immuunziektes? Tot dusver is daar in elk geval geen bewijs voor (en ook geen bewijs tégen).
Mijn ervaringen met de Wim Hof-methode
Vooraf was ik als de dood voor het ijsbad. Er lagen vijf enorme zakken ijsklontjes klaar om het bad mee te vullen. Hoe snel zou je een hartaanval kunnen krijgen van de kou? En hoe zou de ademhalingsoefening helpen bij mijn stress?
Na de eerste keer dat ik de ademhalingsoefening deed voelde ik me heel erg relaxed. Mijn lichaam tintelde. Daarbij merkte ik dat mijn bewegingsdrang (normaal wiebel ik altijd) een half uur verdween. Echt, voor mij was dat uniek.
Ook was ik bang dat ik het niet twee minuten in het ijsbad zou volhouden. Toen ik me in het water liet zakken, sloeg de paniek gelijk toe. Het was zo verschrikkelijk koud! Alles in mij wilde opstaan en de warmte in. Ik concentreerde me op mijn ademhaling. Daarmee werd ik inderdaad rustiger. Ook ging ik na wat er gebeurde. Ja, het was koud, en ik accepteerde dat het koud was. Na de twee minuten dook ik met mijn hoofd onder water voordat ik het bad uit stapte.
Na het ijsbad
Mijn lijf tintelde en ik probeerde ervoor te zorgen dat ik niet zou gaan rillen. Dit lukte deels. Het gaf een kick om het ijsbad ‘overleefd’ te hebben.
Mijn voornemen was om na de training 30 dagen koud te douchen en ook elke dag de ademhalingsoefening te doen. Tja… ik blijk niet heel gedisciplineerd. Uiteindelijk doe ik het dus niet elke dag. Wel douche ik vaker koud af – maar geen twee minuten, wat wordt aangeraden.
Een verrassing
Een paar weken terug kreeg ik een migraine-aanval. Migraine heb ik (met deze keer erbij) nog maar twee keer in mijn leven gehad, en de vorige keer was 16 jaar geleden. Ik was er dus allesbehalve op voorbereid en lag als een hoopje ellende op bed. Na de eerste anderhalf uur intense hoofdpijn en misselijkheid dacht ik opeens aan de ademhalingsoefening. Ik paste hem toe en voelde mijn hoofdpijn wegzakken. Ook de misselijkheid verdween. Uiteindelijk kon ik twee uur na de start van de migraine-aanval de rest van de avond tv kijken. Ik heb zelfs mijn avondeten nog opgegeten.
Het bewijst natuurlijk weinig. Misschien was mijn aanval sowieso maar kort. Of misschien ervaarde ik een placebo-effect. Hoe dan ook: ik vond het zelf heel verrassend dat ik zo snel van mijn migraine-aanval herstelde. Ik ben dan ook van plan de ademhalingsoefening vaker toe te passen op momenten dat ik me niet fit voel.
Wat kun je zelf met de Wim Hof-methode?
Je hoeft geen ijsbad te nemen of elke dag te mediteren. Er is nog geen sluitend bewijs dat een ijsbad of koude douche werkt. Verder is er nog geen bewijs dat je ziektes kunt genezen met de ademhalingstechniek. Dat het lichaam op de methode reageert, klopt. Ook is het zo dat je inderdaad jezelf in ‘stressstand’ kunt zetten. We weten nog te weinig over het beheersen van onze autonome functies om met zijn allen de Mount Everest te beklimmen in onze korte broek. Het zou kunnen dat koud afdouchen goed voor je is. Ook kan het zijn dat de ademhalingsoefeningen van de Wim Hof-methode goed zijn voor je weerstand. De combinatie van de twee lijkt extra sterk te zijn. Maar: er is dus geen bewijs.
Daarom zeg ik wat mijn trainer ook zei: probeer de Wim Hof-methode zelf eens uit. Heb je er iets aan, dan is dat fijn. Zo niet, dan heb je het geprobeerd.
De training die ik heb gevolgd was in Egmond aan Zee.
Geef een reactie